Πηγή: topikopoiisi.eu
Οι τιμές του φυσικού αερίου με ένα άλμα 40% μέσα σε μόνον μία ημέρα ξεπέρασαν τα 160 ευρώ ανά ΜWh, και μόνο όταν έκανε παρέμβαση ο Πούτιν και υποσχέθηκε ότι η Gazprom θα αυξήσει τις ροές του αερίου προς την Ευρώπη, εκτονώθηκε κάπως η κατάσταση, αλλά η ενεργειακή κρίση δεν έχει τελειώσει.
Γιατί η κρίση στην παραγωγή και διάθεση του φυσικού αερίου έχει οδηγήσει σε domino effect: Οι επιχειρήσεις «κοινής ωφέλειας» σε όλη την Ευρώπη- οι περισσότερες ιδιωτικοποιημένες ακολουθούν τους νόμους της αγοράς- προχωρούν ήδη σε αυξήσεις τιμολογίων τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό και πυροδοτώντας γενικευμένο κύμα ανατιμήσεων, από τον κλάδο των μεταφορών έως τα βασικά είδη διατροφής[1]. Ενώ η ελληνική Κυβέρνηση παίρνει μέτρα «ασπιρίνες» μπροστά στο «τσουνάμι» της ακρίβειας.
Οι καύσωνες του καλοκαιριού και η άπνοια των ανέμων στην Ευρώπη περιόρισαν και την παραγωγή ενέργειας από τις ΒΑΠΕ, πράγμα που οδήγησε και σε αύξηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων για ενεργειακή παραγωγή, με συνέπεια η χρηματιστηριακή τιμή του άνθρακα να ανέβει πάνω από 70% φέτος.
Έχουμε έκρηξη στις τιμές χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος που ξεπέρασαν το φράγμα των 300 ευρώ σε κάποιες χώρες της Ευρώπης (π.χ. Γερμανία, Σερβία). Στην Ελλάδα, η τωρινή τιμή χονδρικής στο ρεύμα έφθασε επίσης στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, μέσα σε ένα 24ωρο: 204,38 ευρώ, μια αύξηση του 14.6%. Σύμφωνα με το Bloomberg : «Το πρόβλημα δεν έχει καν ξεκινήσει, η Ευρώπη θα βρεθεί αντιμέτωπη με έναν πολύ σκληρό χειμώνα». Η Citigroup εκτιμά ότι το αυξημένο κόστος του αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος θα μεταφραστεί σε ανατιμήσεις της τάξης τουλάχιστον του 20% στους λογαριασμούς λιανικής για τους Ευρωπαίους καταναλωτές.
Το ενεργειακό μείγμα για τον ενεργειακό εφοδιασμό -στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και στην Ελλάδα- είναι τέτοιο που οδηγεί σε εκρηκτικές αυξήσεις τιμών οι οποίες δεν έχουν να κάνουν μόνο με τα προβλήματα παραγωγής και διάθεσης, αλλά κυρίως με την αύξηση της ζήτησης της ενέργειας, στα πλαίσια όμως των μέτρων της Ε.Ε. για την «πράσινη» ανάπτυξη» και την κλιματική κατάρρευση[2].
Οι επενδυτές στην ενέργεια βλέπουν μια μεγιστοποίηση των κερδών τους στον τομέα, γιατί έχοντας αποκτήσει μεγάλο ποσοστό μετοχών των εταιρειών «κοινής ωφέλειας», έχουν μετατρέψει τους πολίτες σε κάθε χώρα σε εξαρτημένους πελάτες τους. Καθορίζοντας τις τιμές μέσα από τους μηχανισμούς της αγοράς- πράγμα που δεν αμφισβητούν οι φιλελεύθερες κυβερνήσεις, τουναντίον τους χρησιμοποιούν ως άλλοθι των πολιτικών τους-θα μετατρέψουν τα ΚΟΙΝΑ, δηλαδή τα συλλογικά κοινωνικά αγαθά όπως η ενέργεια, σε πεδίο μέγιστης κερδοφορίας.
Η σημασία που έχει σήμερα η κερδοφορία στην ενέργεια για τους επενδυτές στη χώρα μας, φάνηκε πεντακάθαρα στην πώληση από την ΔΕΗ του 49% του ΔΕΔΔΗΕ. Καμιά από τις τέσσερις προσφορές που κατατέθηκαν (KKR με έδρα τις ΗΠΑ, CVC Capital Partners με έδρα το Λουξεμβούργο, First Sentier ιαπωνικής ιδιοκτησίας και ο όμιλος Macquarie από την Αυστραλία που τελικά αναδείχτηκε σε πλειοδότη) δεν προερχόταν από ενεργειακή εταιρεία που ειδικεύεται στα δίκτυα. Ο ΔΕΔΔΗΕ, διαχειριστής του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας, διαχειρίζεται ένα δίκτυο μήκους 240.000 χιλιομέτρων και σχεδόν 8 εκατομμύρια πελάτες. Οι πελάτες του δεν διαθέτουν καμία άλλη επιλογή καθώς το δίκτυο ηλεκτρισμού είναι φυσικό μονοπώλιο που το έστησε η παλιά ΔΕΗ σε όλη τη χώρα και δεν υπάρχουν εναλλακτικά δίκτυα. Έτσι, ο κάθε πολίτης ή επιχείρηση της χώρας υποχρεούται να είναι πελάτης του ΔΕΔΔΗΕ.
Η ιδιωτικοποίηση θα αποδειχθεί καταστροφική όχι απλώς και μόνον επειδή τον έλεγχο του ΔΕΔΔΗΕ μετά τις 19 Οκτωβρίου θα έχει πλέον ένας ιδιώτης, αλλά επειδή θα τον αποκτήσει η Macquarie, μέσω της πρωτοεμφανιζόμενης θυγατρικής της, Spear WTE Investments Sarl, που ανήκει στον όμιλο MIRA (Macquarie Infrastructure and Real Assets Group)!
Η πολυεθνική Macquarie ιδρύθηκε το 1969 στην Αυστραλία και δεν είναι απλά ένας ακόμη διαχειριστής κεφαλαίων από τους άπειρους που θησαυρίζουν ασκώντας την εκμετάλλευση μονοπωλιακών κρατικών υποδομών σε βάρος των πολιτών. Έχει ειδικευθεί στη συγκέντρωση κεφαλαίων από τα συνταξιοδοτικά ταμεία και ειδικότερα από μεμονωμένους συνταξιούχους που είναι ευχαριστημένοι με αποδόσεις κάτω του 20%-αντίθετα απαιτούνται αποδόσεις πάνω από το 20% από τους επενδυτές επιχειρηματικών συμμετοχών. Έτσι μπορεί και πληρώνει υψηλότερες τιμές αγοράζοντας κρατικές υποδομές και διατηρεί υψηλότερα επίπεδα χρέους, καθώς και να αυξάνει τις δικές της αμοιβές.
Ο ΔΕΔΔΗΕ είναι μια «χρυσή κότα». Μόνο το 2020 συγκέντρωσε 900 εκ. ευρώ. Πουλήθηκε 2,2 δισ. Ευρώ, δηλαδή όσα τα έσοδα 2 ετών και 4 μηνών. Είναι θέμα χρόνου για το νέο ιδιοκτήτη του ΔΕΔΔΗΕ να επιβάλει μεγάλες αυξήσεις στα τιμολόγια χρέωσης, ώστε να πάρει γρήγορα πίσω όσα κατέβαλε, επικαλούμενος τον πληθωρισμό ή τα εξωφρενικά τιμολόγια των προμηθευτών ενέργειας.
Και το υπουργείο θα παίζει τον ρόλο του Πόντιου Πιλάτου, υποστηρίζοντας ότι είναι θέμα αγοράς και δεν μπορεί να παρέμβει… Όπως έκανε και πρόσφατα με τις ιδιωτικές εταιρείες παροχής ηλεκτρικού ρεύματος της «πράσινης ανάπτυξης», που θεωρούν ότι μέσω της «πράσινης» τεχνολογίας που έχει αναπτύξει το «πράσινο» κεφάλαιο κάνοντας επενδύσεις στον τομέα, θα επιτευχθεί και η «φτηνή» ενέργεια και η προστασία του κλίματος.
Αλλά η προστασία του κλίματος και η οποιαδήποτε «ανάπτυξη» συμβαδίζουν, στο βαθμό που βασίζονται αποκλειστικά σε τεχνικές επιλογές, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ενεργειακή απόδοση για την αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, θερμότητας, κίνησης κ.λπ. Αλλά μόνο με τη βοήθεια της τεχνολογίας, δεν επιτυγχάνονται οι προαναφερόμενοι στόχοι. Η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής είναι απλά πάρα πολύ μεγάλη, για να είναι μόνο θέμα τεχνολογίας! Μπορεί να γινόμαστε μεν τεχνικά καλύτεροι, αλλά ταυτόχρονα αυξάνουμε τη χρήση υλικών και ενέργειας, πράγμα που σημαίνει ότι παράγονται όλο και περισσότερες εκπομπές.
Οι βιομηχανικές χώρες όπως π.χ. η Γερμανία, ισχυρίζονται ότι μειώνουν τις εκπομπές, αλλά στην πραγματικότητα ο βιομηχανικός και μεταβιομηχανικός τρόπος ζωής σε αυτές τις χώρες τις αυξάνει. Ο τρόπος ζωής μας μεταφέρει τις εκπομπές απλώς στις αναδυόμενες αγορές των υπο «ανάπτυξη» χωρών, καθώς τα καταναλωτικά μας προϊόντα προέρχονται όλο και περισσότερο από εκεί.
Η λύση είναι προφανής: να δώσουμε περισσότερο χώρο στη φύση!
Η Υπόσχεση της «Πράσινης Ανάπτυξης» ότι μπορούμε να πάμε προς ένα βιώσιμο μέλλον με φθηνή ενέργεια για όλους και χωρίς καμία παραίτηση, ενόψει των αυξανόμενων ανθρώπινων πληθυσμών, του φαινομένου αναπήδησης και της εγγενούς λογικής του προτύπου της ανάπτυξης, δεν είναι κάτι περισσότερο παρά ένας κοινωνιολογικός μύθος[3]. Χωρίς την αλλαγή προς μια κουλτούρα της επάρκειας, της δίκαιης κατανομής των πόρων, χωρίς βαθιές αλλαγές στη συμπεριφορά των καταναλωτών και του οικονομικού συστήματος, καθώς και χωρίς μια σαφή αποστασιοποίηση από το μοντέλο ανάπτυξης και της κοινωνικής εκμετάλλευσης της φύσης, δεν αρκεί ο τεχνολογικός φετιχισμός….
Δεν υπάρχει βιωσιμότητα χωρίς αλλαγή του τρόπου ζωής. Εκτός από την πράσινη τεχνολογία, η προστασία του περιβάλλοντος απαιτεί επίσης έναν πιο χαλαρό-στηριγμένο στην επάρκεια και όχι στην υπερκατανάλωση- τρόπο ζωής. Έτσι δεν αρκεί π.χ. να οδηγούμε μόνο πιο αποδοτικά και ενεργειακά αναβαθμισμένα αυτοκίνητα. Θα χρειασθεί να περπατήσουμε ξανά, ή να χρησιμοποιήσουμε το ποδήλατο, το λεωφορείο και το τρένο. Ενάντια σε αυτήν την δυσάρεστη αλήθεια, δεν βοηθά κανένα πακέτο ψευδαίσθησης, όπως π.χ. των αναδασώσεων, ώστε τα δένδρα να δεσμεύσουν τις εκπομπές που αποσταθεροποιούν το κλίμα. Το μέγεθος των απαραίτητων για αυτό αναδασώσεων, θα πρέπει να είναι τόσο γιγαντιαίο, που θα είναι αδύνατο να τις κάνουμε. Είναι πιο αποδοτικό να προστατεύουμε τα δάση προληπτικά-και αυτό μπορούν να το κάνουν οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες αν στηριχθούν από το κράτος με πόρους, που τώρα τις έχει στερήσει-από το να πούμε «δεν πειράζει που κάηκαν, θα κάνουμε αναδάσωση» αναθέτοντάς την μάλιστα σε «αναδόχους», όπως θέλει να το κάνει η ελληνική κυβέρνηση! Σε αναδόχους που θέλουν να εγκαταστήσουν μάλιστα ΒΑΠΕ στα καμμένα!
Ό,τι για τον χώρο των κινημάτων κατά των βιομηχανικών ΑΠΕ ήταν εδώ και χρόνια προφανές, προκύπτει πλέον και από τα αποτελέσματα έρευνας που χρηματοδότησε το ίδιο το υπουργείο Περιβάλλοντος μέσω του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ): οι ΒΑΠΕ έχουν αρνητικό αποτύπωμα στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. Οι διαφημιζόμενες και αδρά επιδοτούμενες «πράσινες» επενδύσεις επιδεινώνουν αντί να βελτιώνουν τους δείκτες περιβαλλοντικής προστασίας στην Ελλάδα[4].
Το κίνημα της Αποανάπτυξης δεν είναι εναντίον των ανανεώσιμων-καλύτερα ήπιων- πηγών ενέργειας και της πολιτικής της επάρκειας, αλλά επισημαίνει ότι σε έναν κόσμο με αυξανόμενη οικονομική ανάπτυξη που στηρίζεται στις αγορές, αυτές οι στρατηγικές προσήλωσης στην τεχνολογία δεν αρκούν. Ειδικά αν εφαρμόζονται από εταιρείες με τη μορφή των βιομηχανικών μεγασυστημάτων(ΒΑΠΕ) σε βουνά και δάση με οικολογικό αποτύπωμα μεγαλύτερο από αυτό που υποτίθεται πάνε να μειώσουν, εγκαθιστώντας τα μεγαθήρια- ανεμογεννήτριες όχι από ευαισθησία στο περιβάλλον, αλλά επειδή εκεί έχει μεγαλύτερη απόδοση ο άνεμος για μεγιστοποίηση των κερδών τους. Αυτό το έχουν καταλάβει οι τοπικές κοινωνίες και σε πολλές περιπτώσεις αντιδρούν αναλόγως.
Από την άλλη η Αποανάπτυξη ή μετα-ανάπτυξη δεν είναι παραίτηση, στέρηση και οπισθοδρόμηση, αλλά μια δίκαιη εναλλακτική λύση στις προσταγές της «ανάπτυξης». Αντιπροσωπεύει ένα απελευθερωτικό, χωρίς κυριαρχία και χωρίς αποκλεισμούς μέλλον και στοχεύει στην αλλαγή των τρόπων ζωής των σημερινών γενιών.
Στο ζήτημα της ενέργειας θεωρεί ότι η απελευθέρωση από το σύστημα της κεντρικά διανεμόμενης ενέργειας, δυνητικά συνδέεται με τον αποκεντρωμένο χαρακτήρα των συστημάτων Ήπιων Μορφών Ενέργειας (ΗΜΕ).
Οι ΟΤΑ είναι η πλέον κατάλληλη δομή, σήμερα, για τον ενεργειακό σχεδιασμό της περιοχής τους. Ο ενεργειακός εφοδιασμός μπορεί και αξίζει να γίνει το αποφασιστικό πεδίο επιχειρηματικής δράσης των δημοτικών-διαδημοτικών επιχειρήσεων. Με την προϋπόθεση, φυσικά, ότι η δημοτική-διαδημοτική επιχείρηση θα έχει ως στόχο την παροχή ικανοποιητικών υπηρεσιών στους πολίτες του δήμου και δεν θα μοιάζει στην επιχειρηματική της πολιτική με το ενεργειακό μονοπώλιο της ΔΕΗ ή των άλλων ιδιωτικών εταιρειών.
Με την απελευθέρωση των αγορών και την ιδιωτικοποίηση των κρατικών ενεργειακών υποδομών-ενεργειακού εφοδιασμού, η οποία μετατρέπει ένα κοινωνικό αγαθό σε αγοραίο με πελάτες όλους τους πολίτες μιας χώρας όπως η Ελλάδα, οι δήμοι και οι δημότες[5], χωρίς δικές τους μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, είναι εκτεθειμένοι στη διαμόρφωση των τιμών από τα ενεργειακά μονοπώλια.
Ένας ΟΤΑ ο οποίος έχει στην κυριότητά του τα τοπικά ενεργειακά δίκτυα έχει πλέον αυξημένες δυνατότητες να σχεδιάσει και να ξεκινήσει τον ενεργειακό αναπροσανατολισμό στην περιοχή του, ο οποίος θα στηρίζεται στην αξιοποίηση των ΗΜΕ (τεράστιο δυναμικό με τις καιρικές συνθήκες της χώρας ), καθώς και στην αποτελεσματική χρήση και εξοικονόμηση ενέργειας με την οικοδόμηση αποκεντρωμένων ενεργειακών υποδομών. Δήμοι που δημοτικοποιούν τα τοπικά ενεργειακά δίκτυα καθώς και τον ενεργειακό εφοδιασμό με δικές τους ενεργειακές μονάδες παραγωγής, με δικές τους διαδημοτικές επιχειρήσεις, είναι η πλέον κατάλληλη βαθμίδα κοινωνικής οργάνωσης και δημόσιας διοίκησης, προκειμένου να επιτευχθεί η τοπική ενεργειακή αυτοδυναμία και η κοινωνικοποίηση της ενέργειας ενάντια στην καταστροφική ιδιωτικοποίησή της.
[1] Η τιμή του φυσικού αερίου εκτινάχθηκε κατά 108,5% τον Σεπτέμβριο του 2021 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή. Του πετρελαίου θέρμανσης κατά 28,9%, των καυσίμων και λιπαντικών κατά 18,1%, ενώ αυξήσεις παρατηρούνται και σε άλλους κλάδους της Οικονομίας.
Η τιμή του ελαιόλαδου αυξήθηκε κατά 18,4%, των νωπών λαχανικών κατά 21,1%, ενώ η τιμή σε αρνί και κατσίκι αυξήθηκε κατά 17,5% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2020.( https://www.efsyn.gr/oikonomia/elliniki-oikonomia/313850_metra-aspirines-mprosta-sto-tsoynami-tis-akribeias)
[2] Σύμφωνα με όλες τις επιστημονικές εκτιμήσεις, η Μεσόγειος και ειδικά η χώρα μας εμφανίζονται ιδιαίτερα ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή, και αντιμετωπίζουν ήδη τις κάθε λογής συνέπειες της (πρωτοφανείς δασικές πυρκαγιές, πλημμύρες, ξηρασίες, παρατεταμένους καύσωνες, ερημοποίηση,κλπ) που έχουν όλο και πιο δυσβάστακτο οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος.
[3] “Δεν υπάρχει πλανήτης Β, δεν υπάρχει πλανήτης μπλα-μπλα, μπλα-μπλα-μπλα, μπλα-μπλα-μπλα, πράσινη οικονομία μπλα-μπλα, ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα το 2050 μπλα-μπλα, μηδενικός άνθρακας μπλα-μπλα. Μπλα-μπλά, μόνον αυτά ακούμε από τους δήθεν ηγέτες μας”. Γκρέτα Τούνμπεργκ: Οι κούφιες υποσχέσεις και το ατέλειωτο μπλά-μπλα αυτών που μας κυβερνούν!
[4] «Όπως αναφέρεται, εάν τεθούν σε λειτουργία όλοι οι χερσαίοι ΑΣΠΗΕ που βρίσκονται σε διάφορα στάδια αδειοδότησης (σε αξιολόγηση, άδεια παραγωγής, άδεια εγκατάστασης, άδεια λειτουργίας), η εγκαταστημένη ισχύς στη χώρα θα αυξηθεί κατά 11 φορές ξεπερνώντας τον εθνικό στόχο κατά πέντε φορές. Στη σχετική επιστημονική δημοσίευση το ακριβές ποσοστό υπολογίζεται σε… 502%, καθώς έχουν υποβληθεί 1.838 αιτήσεις ΑΣΠΗΕ, ισχύος 35,36 GW, με περίπου 16.000 νέες ανεμογεννήτριες. Ειδικά για τις περιοχές του δικτύου Natura τονίζεται πως η σημερινή εγκαταστημένη ισχύς είναι 0,72GW με 190 σταθμούς και περίπου 700 ανεμογεννήτριες, ενώ, εάν εγκριθούν όλες οι επενδυτικές προτάσεις, η ισχύς θα αυξηθεί κατά 17,5 φορές, με 565 επιπλέον σταθμούς και περίπου 4.800 παραπάνω ανεμογεννήτριες… οι επιπτώσεις της σημερινής ενεργειακής πολιτικής ανάπτυξης των επενδύσεων αιολικής ενέργειας αναμένεται να είναι ιδιαίτερα αρνητικές στη βιοποικιλότητα, στα οικοσυστήματα και στις οικοσυστημικές υπηρεσίες και πιθανόν μη αναστρέψιμες».
[5]Εμείς οι πολίτες-δημότες κάποιου δήμου-αν θέλουμε να νικήσουμε τα μεγάλα συμφέροντα που θέλουν να μας εκμεταλλεύονται και να μας πουλάνε το ρεύμα με τους δικούς τους κερδοσκοπικούς όρους θα πρέπει να αρχίσουμε να θεωρούμε ότι η μικρή αυτοπαραγωγή θα πρέπει να αποτελέσει προσωπικό στόχο όλων μας και υποχρέωσή μας. Σήμερα, με την νομοθετική τροποποίηση που μόλις έγινε τον προηγούμενο Σεπτέμβρη, η ποσότητα φωτοβολταϊκών που μπορεί να μπει σε ένα σπίτι, ή μια μικρή επιχείρηση, ανέρχεται στα 5 κιλοβάτ για μονοφασική και 10 για διφασική σύνδεση.
Χωρίς καμία άδεια. Τα βάζεις μόνος σου-αρκεί να έχεις τα χρήματα για την ουσιαστική αυτή άμεση επένδυση- και μετά, απλά ενημερώνεις γραπτώς την ΡΑΕ.